Μαθησιακές δυσκολίες

Οι Δυσκολίες Μάθησης καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ιδιαιτεροτήτων και συσχετίζονται με διαφορετικούς παράγοντες, που πολλές φορές μπορεί να συνυπάρχουν. Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να είναι γενικής φύσεως (π.χ. Περιορισμένη Νοητική Ικανότητα) ή ειδικής φύσεως (π.χ. Δυσλεξία).

Αίτια (τα πιο γνωστά):

• Περιορισμένη Νοητική Ικανότητα
• Ψυχογενείς ή/και Ψυχιατρικοί Παράγοντες
• Περιβαλλοντικοί ή Εξωγενείς Παράγοντες
• Δυσλεξία
• Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας
• Ειδικές Γλωσσικές Διαταραχές
• Αισθητηριακή Ανεπάρκεια (όραση ή/και ακοή)
• Διάφορα Άλλα Αίτια

Συμπτωματολογία (τα συνηθέστερα χαρακτηριστικά)
Χαρακτηριστικά συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν Δυσκολίες Μάθησης είναι:

• Αργός ρυθμός πρόσληψης/καταγραφής ή/και επεξεργασίας γλωσσικών πληροφοριών (άκουσμα ή/και ανάγνωσμα).
• Αργός ρυθμός οργανωτικής αντίδρασης.
• Δυσκολία στην οργάνωση σκέψης και κεκτημένων γνώσεων και στη μεταφορά τους στο γραπτό η/και προφορικό επίπεδο.
• Δυσκολία στην κατανόηση και επεξεργασία αυτών που ακούει η/και διαβάζει.
• Δυσκολία στην άσκηση της ανάγνωσης (αυτό αφορά δυο σκέλη της αναγνωστικής διαδικασίας: είτε στο να διαβάσει λέξεις, είτε στο να κατανοήσει αυτό που έχει διαβάσει).
• Δυσκολία στην ορθογραφία (ενώ τα ξέρει, τα γράφει λάθος!).
• Δυσκολία ή/και αργός ρυθμός στην άσκηση της γραφής.
• Δυσκολία στη γραπτή επεξεργασία ιδεών ή/και κεκτημένων γνώσεων (προβλήματα στη δομή, σύνταξη και διατύπωση του γραπτού λόγου).
• Δυσχέρεια στην κατανόηση χωρο-χρονικών εννοιών.
• Δυσχέρεια στην κατανόηση αριθμητικών εννοιών.
• Δυσκολία στη μνήμη (αποστήθιση, απομνημόνευση πληροφοριών, άμεση εκτελεστική και μακροπρόθεσμη μνήμη).
• Δυσκολία στην εύρεση και χρήση των κατάλληλων λέξεων.
• Χαμηλή σχολική επίδοση, που δεν αντανακλά τις πραγματικές ικανότητες του παιδιού.
• Χαμηλή επίδοση σε εξετάσεις, διαγωνίσματα και σχολικές δοκιμασίες, όπου το παιδί καλείται να λειτουργήσει κάτω από αγχωτικές συνθήκες και περιορισμένα χρονικά όρια.

Επιπτώσεις
Οι Δυσκολίες Μάθησης, εκτός από τη σχολική αποτυχία, δημιουργούν πολύ συχνά και δευτερογενή ψυχολογικά προβλήματα:

• Χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση
• Απομόνωση και περιθωριοποίηση από την ομάδα των συνομηλίκων
• Αρνητική εικόνα εαυτού
• Συναισθηματικές διαταραχές
• Προβληματική συμπεριφορά

Διάγνωση
Η σωστή διαγνωστική προσέγγιση πρέπει να είναι διαφορική, δηλαδή με τη συμμετοχή διαφόρων ειδικοτήτων, διότι απαιτείται η διερεύνηση πολλών παραγόντων:

• Το οικογενειακό περιβάλλον (οικογενειακή ψυχολόγος)
• Το νοητικό δυναμικό του παιδιού (κλινική ψυχολόγος)
• Η συναισθηματική/ψυχιατρική κατάσταση του παιδιού (αναπτυξιακός παιδίατρος η/και παιδονευρολόγος)
• Η γλωσσική εξέλιξη (λογοπαιδικός/λογοθεραπευτής)

Αντιμετώπιση
Η προτεινόμενη αντιμετώπιση στις Δυσκολίες Μάθησης εξαρτάται από τα ευρήματα της διαγνωστικής διαδικασίας. Το παιδί μπορεί να βοηθηθεί από ειδικό εκπαιδευτικό, από λογοπαιδικό, από ψυχολόγο/ψυχίατρο ή να χρειάζεται περισσότερο μια ψυχοπαιδαγωγική ενίσχυση. Πολλές φορές, η αποκατάσταση έχει διπλό στόχο αποβλέποντας τόσο στη μαθησιακή βοήθεια, όσο και στην ψυχολογική στήριξη.

Πρέπει να ληφθεί, όμως, υπόψη ότι οι Δυσκολίες Μάθησης δεν αφορούν μόνο τις ικανότητες του παιδιού, αλλά εμπλέκουν και τους παράγοντες οικογένεια και το ευρύτερο σχολικό και κοινωνικό πλαίσιο. Μέσα στα πλαίσια αυτά ζει, κινείται, εξελίσσεται και καλείται να λειτουργήσει το παιδί. Η άμεση ευαισθητοποίηση του σχολείου και της οικογένειας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την έγκαιρη διάγνωση και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των Δυσκολιών Μάθησης του παιδιού.